Met een meeslepende uitvoering brengt het Scottish Chamber Orchestra ons haar interpretatie van Mendelssohn’s Derde en Vijfde Symfonie! Deze nieuwe uitgave laat horen waarom Felix Mendelssohn (1809-1847) wordt beschouwd als een van de grootste componisten van de romantische periode.

De Derde Symfonie, bijgenaamd de Schotse Symfonie, opent met een majestueuze sfeer die ons meteen meeneemt naar het schilderachtige landschap van Schotland. Mendelssohn werd geïnspireerd door de ruige schoonheid van de Schotse natuur tijdens zijn bezoeken aan het land in 1829, en dit komt prachtig tot uiting in de muziek, een symfonie die hij pas in 1842 afwerkte.

Het hoogtepunt van deze CD is ongetwijfeld Mendelssohn’s Vijfde Symfonie, ook bekend als de Reformatie-symfonie. Mendelssohn schreef deze symfonie (eigenlijk zijn tweede) naar aanleiding van de 300^ste verjaardag van de Augburgse confessie in 1530, een document dat de geloofsleer en praktijken van de lutherse kerk beschreef, als een poging om theologische geschillen binnen het Heilige Roomse Rijk op te lossen en religieuze eenheid te bevorderen. De acceptatie van de Augsburgse Confessie zou leiden tot erkenning en bescherming van het lutheranisme als een christelijke zijtak.

Overigens, de symfonie ging in 1832 in première, kort nadien besloot Mendelssohn dat ze nooit meer mocht uitgevoerd worden. Pas in 1868, 20 jaar na zijn dood, werd zijn tweede symfonie uitgegeven als zijn ‘Vijfde’ symfonie. Mendelssohn integreerde in dit werk subtiel elementen van religieuze thema’s van o.a. Josquin des Prez en Maarten Luther. Van die laatste wordt zijn koraal “Ein feste Burg ist unser Gott” verwerkt in het slotdeel. Meer nog, hij laat het thema inleiden door een fluit, als eerbetoon aan Luther, die zelf fluitist was. Het getuigt van Mendelssohn’s diepgaande begrip van de geschiedenis en zijn vermogen om diverse (geloofs)invloeden in zijn werk te verwerken.

Het is fascinerend hoe Mendelssohn zijn christelijke geloof in deze symfonie gestalte geeft, vooral gezien zijn afkomst. Hij kwam immers uit een joodse familie, maar zijn ouders bekeerden zich tot het christendom toen hij nog een kind was. Na deze bekering voegden ze ‘Bartholdy’ toe aan hun naam. Dat deden ze wellicht om hun Joodse naam wat te verdoezelen. Het is belangrijk op te merken dat de bekering tot het christendom in sommige gevallen werd gezien als een manier om integratie en acceptatie in de Duitse samenleving te bevorderen, waar antisemitisme destijds een rol speelde (of hoe de geschiedenis zich altijd herhaalt….).

Hoe dan ook, het Scottish Chamber Orchestra brengt onder leiding van de Russische dirigent Maxim Emelyanychev (een portret van hem hieronder!) beide symfonieën met veel overgave. Het is een plezier om deze cd te ontdekken. Het orkest vlecht de verschillende nuances van beide werken tot een weelderig klanktapijt. De contrasten – van tedere, lyrische passages tot krachtige uitbarstingen van sonore grandeur – vormen een soms delicate, dan weer dynamische muziekervaring. Beslist de moeite.

(Hieronder zie je een interessante video dirigent Maxim Emelyanychev)

Bart Debbaut, november 2023