In 2015 werd op een Brusselse veiling een laat 15de eeuws handschrift ontdekt: een boekje met 50 liederen uit de Franco-Vlaamse polyfonie-traditie. Daarbij het Ave Regina, het eerste lied in het boekje en nu het laatste nummer van de tweede CD van dit project, en 49 wereldlijke liederen in het Middelfrans. Van 38 liederen kon de componist worden gevonden. Daarbij grote namen als Gilles Binchois en Johannes Ockegem. Van twaalf liederen is niet geweten wie ze schreef.

Het fonds Léon Courtin-Marcelle Bouché, beheerd door de Koning Boudewijnstichting, kocht het chansonnier aan en gaf het in bruikleen aan de Alamire Foundation, het in de schoot van de K.U.Leuven opgerichte internationale studiecentrum voor oude muziek, gevestigd in Leuven. Het boekje gaat sindsdien als Leuven Chansonnier door het leven.

Het Zwitserse Sollazzo Ensemble kreeg de eer om de 50 liederen van deze unieke ontdekking op CD te zetten. Het wordt een project van liefst 4 CD’s, waarvan dus nu het tweede deel is verschenen. Waar het in de eerste uitgave de sopranen zijn die de belangrijkste rol op zich namen, zijn het op deze nieuwe CD de mannelijke tenor- en contratenorstemmen die de dienst uitmaken. Ze worden begeleid op historische instrumenten als de luit, de houtblaasinstrumenten schalmei & dulciaan, de baroktrombone (sackbut) en de vihuela de arco, een snaarinstrument dat eruit ziet als een kruising tussen een viool en een cello en net als die instrumenten met een strijkstok wordt bespeeld.

Het tweede deel uit de vierdelige reeks rond het Leuven Chansonnier ademt melancholie, lijden en liefdesverdriet uit. In de mooi ingezongen nummers horen we tranen en geween, gejammer en weeklachten. Geen teksten om echt vrolijk van te worden, maar dat mag – gezien de historische ontdekking ervan – de pret niet derven.

Maar er moet me toch iets van het hart: waarom financiert een Vlaams studiecentrum, gesteund met Vlaams belastingsgeld, een Zwitsers ensemble om een in Vlaanderen gevonden en naar Leuven vernoemd zangboekje uit de 15de eeuw op CD te zetten. Met liederen die Franco-Vlaamse polyfonie uitademen dan nog!

Zijn er niet genoeg topensembles in ons land die hiervoor hadden kunnen gevraagd worden? Hoe mooi zou het geweest zijn als ensembles als Utopia, Ratas del Viejo Mundo, Psallentes, Huelgas en Graindelavoix (om er maar enkele te noemen) hadden kunnen meewerken aan dit waardevolle project? Zou Alamire en de Vlaamse overheid hun eieren niet beter in de mand van deze ensembles gelegd hebben in plaats van een buitenlands ensemble te ondersteunen. Opgelet, deze kritiek doet allerminst afbreuk aan de kwaliteiten van het Sollazzo Ensemble. Maar het stoort me toch dat protagonisten in dit project hier niet beter over nagedacht hebben? Laat het meteen ook een oproep zijn naar de cultuurhuizen in ons land: ga niet noodzakelijk op zoek naar buitenlandse ‘grote’ namen maar programmeer onze Belgische musici en ensembles, ze behoren namelijk zelf tot de absolute wereldtop. Of mankeert het in onze Belgische/Vlaamse cultuur aan de nodige portie fierheid en chauvinisme? Ik mag hopen van niet.