Johann Sebastian Bach (1685 – 1750) was een zeer gelovig man. Getuige daarvan o.a. zijn beroemde Matthäus-Passion en het Weihnachtsoratorium. Bach componeerde – als volgeling van Luther – ook vier Lutherse missen, ook wel korte missen of Missa Brevis genoemd. Dat klopt echter niet helemaal want de Missa Brevis zijn compacte versies van de complete mistekst, dus inclusief Credo, Sanctus & Lam Gods. Dat is hier niet het geval: Bach componeert voor zijn Lutherse missen enkel de muziek voor het Kyrie en de Gloria en maakt voor grote delen van de compositie gebruik van reeds door hem geschreven cantates. Geen makkelijke opdracht, want hij moest de muziek dan voorzien van een metrisch geschikte Latijnse tekst die de plaats kon innemen van de oorspronkelijke Duitse tekst. Dat was niet altijd naar ieders zin. De 19^de eeuwse biograaf Philipp Spitta schreef erover: ‘Prachtvoll entfaltete Blumen von ihren Stengeln geschnitten und zum verwelklichen Strauss gebunden’. Daar denken wij vandaag gelukkig anders over. Bach kopieerde zijn cantates wellicht omdat hij besefte dat ze een beperkte levensduur hadden, en de uitvoeringsfrequentie van missen hoger zou liggen.

The Sixteen, het wereldberoemd ensemble van koor en orkest dat in 1977 werd opgericht door zestien vrienden, plaatste haar tanden in de Lutherse missen van Bach. Ze kozen ervoor om slechts 8 zangers te laten begeleiden door het orkest, twee per stem. Deze kleine bezetting is uniek en fragiel, maar The Sixteen kwijten zich bijzonder goed van deze taak. Door tussen de missen ook twee van de  cantates te zingen waaruit Bach zijn inspiratie haalde voor de missen, leren we ook veel bij over de kunst van het kopiëren.

The Sixteen doen met deze ‘nieuwe’ uitgave eigenlijk hetzelfde: de dubbel-cd is niet meer dan het samenbrengen van twee reeds in 2013 uitgebrachte cd’s. Waarom ze dat doen, in tijden dat muziek veelal gestreamd wordt, is ons niet geheel duidelijk. Of het moest zijn om hun pareltjes uit 2013 opnieuw onder de aandacht te brengen. Dan is dan bij deze gelukt. Aanrader.

Bart Debbaut, september 2022