Alexander Lonquich’s nieuwe opname van de vijf pianoconcerti van Beethoven valt op door zowel de muzikale aanpak als de minimalistische fysieke presentatie. Ondanks de sobere verpakking – een infoboekje en drie eenvoudige kartonnen hoesjes – maakt de inhoud een onuitwisbare indruk. De vreemde esthetische keuze contrasteert scherp met de grootsheid van het project en voelt op het eerste gezicht tegenstrijdig aan. Toch slaagt de uitgave erin om het essentiële over te brengen: de muziek zelf.

Beethoven’s vijf pianoconcerten vormen een belangrijke brug tussen de klassieke en romantische stijl. Elk concert weerspiegelt een ander aspect van zijn creatieve reis, van de duidelijke invloeden van Mozart in de eerste concerten tot de gedurfde innovaties van zijn latere werken. Het Pianoconcerto nr. 2 in Bes majeur, Opus 19, geschreven in 1788-1789 en herzien in 1794-1795, toont Beethoven in zijn jeugdige, Mozertiaanse fase. Het werk, dat op 29 maart 1795 in première ging, is eenvoudig van opzet en licht van toon. Hoewel het eerder werd gecomponeerd dan Pianoconcerto nr. 1 in C majeur, Opus 15, werd Opus 19 pas in 1801 gepubliceerd, ná Opus 15. Beethoven koos deze volgorde strategisch, aangezien Opus 15 ambitieuzer en technischer was en beter paste bij zijn reputatie als pianist en componist.  Het derde pianoconcerto (op. 37) markeert een einde aan Beethoven’s oriëntatie op het verleden en introduceert een krachtig en eigen geluid. De opbouw naar het vierde concerto (op. 58) en het vijfde concerto, het beroemde Keizersconcert (op. 73), weerspiegelt een evolutionair pad dat Beethoven’s stilistische onafhankelijkheid en compositorische meesterschap benadrukt.

De Duitse pianist Lonquich (1960) werkte samen met prominente dirigenten zoals Claudio Abbado, Ton Koopman en Philippe Herreweghe en speelde met vooraanstaande orkesten, waaronder de Wiener Philharmoniker, Filarmonica della Scala en het WDR Sinfonieorchester Köln. In samenwerking met het Münchener Kammerorchester, brengt hij in deze uitgave de 5 concerti in chronologische volgorde. Door eerste pianoconcerto 2 en daarna pas pianoconcerto 1 op de cd te zetten, helpt de pianist de luisteraars Beethoven’s ontwikkeling als componist te begrijpen. De uitvoeringen zelf zijn subtiel maar krachtig. De interactie tussen solist en orkest, vooral in het vierde concerto, weerspiegelt een bijna kamermuzikale samenwerking. De unieke balans tussen het lyrische en het dramatische wordt ook in het vijfde concerto duidelijk. Mooi!

Hoewel de muzikale inhoud sterk is, kon de fysieke presentatie beter. De minimalistische verpakking doet afbreuk aan het prestige dat deze uitgave zou kunnen uitstralen, vooral met het oog op cadeau-ideeën voor de feestdagen. Een visueel aantrekkelijker box zou deze opnames beter recht doen en een breder publiek aanspreken. Al zou Beethoven zich daar in zijn tijd misschien ook weinig van hebben aangetrokken.

Bart Debbaut, november 2024