Ruim een jaar geleden, op 26 en 27 mei 2022, vond in het Parmezaanse Monastero di San Paolo een interdisciplinaire conferentie plaats rond de historische verbondenheid van Vlaanderen en het Italiaanse Parma. De conferentie maakte deel uit van het project Het Hof van Farnese in Parma en Vlaanderen waarbij de Alamire Foundation in samenwerking met de Vlaamse Vertegenwoordiging in Italië lezingen en concerten organiseerde in Leuven, Antwerpen, Parma en New York. Een van de optredens toen werd verzorgd door Ratas del Viejo Mundo, het renaissance-ensemble onder leiding van luitist Floris de Rycker. Dit optreden krijgt met de CD “Music at the Farnese Court in Renaissance Parma” nu een mooi vervolg.

De verbondenheid tussen Vlaanderen en Parma in de 16^de eeuw heeft veel te maken met Margaretha van Parma. Ze was een buitenechtelijk kind van keizer Karel V. Haar moeder was Johanna van der Gheynst, dochter van een tapijtverkoper uit Nukerke (Oost-Vlaamse deelgemeente van Maarkedal). Ze kreeg bij haar doopsel in 1522 de naam Margaretha, naar de tante van Karel V, Margaretha van Oostenrijk. Toen in 1559 haar halfbroer Filips II voorgoed uit de Nederlanden naar Spanje vertrok, waar het koningschap zijn aandacht opeiste, werd Margaretha benoemd als landvoogdes der Nederlanden. In 1578 werd ook haar zoon Alexander Farnese, de latere hertog van Parma, landvoogd der Nederlanden.

Het zestiende-eeuwse Parma was een toonaangevend muzikaal centrum dat niet alleen vooraanstaande muzikanten en componisten uit Italië aantrok, maar ook uit de Lage Landen, zoals Cipriano de Rore, Josquin Persoens en Giaches de Wert. De reden daarvoor moet niet zo ver gezocht worden: tussen 1560 en 1565 was Cipriano de Rore in dienst van Margaretha van Parma in Brussel en van haar echtgenoot Ottaviano Farnese in Parma. Giaches de Wert was dan weer een leerling van de Rore, Josquin Persoens volgde de Rore in 1565 op als kapelmeester van Parma. In datzelfde jaar vergezelde hij Ottovia Farnese op reis naar Brussel. Hij reisde drie keer naar Vlaanderen om muzikanten te werven om de omvang en kwaliteit van zijn kapel kracht bij te zetten.

De Ratas del Viejo Mundo brengen op hun cd – de tweede in de reeks van de Alamire Foundation – nu een bloemlezing van muziek aan het hof van de Farneses in Parma. Ze doen dat met instrumentale en vocale muziek van o.a. de Rore, de Wert en Persoens maar ook van Italiaanse collega’s als Pietro Pontio en Fabrizio Dentice. Met dit nieuwe album hebben de Ratas del Viejo Mundo zich opnieuw bewezen als meesters van het renaissance genre. Hun onmiskenbare, typische  sound en meeslepende samenspel maken van elke track een bijzondere muzikale ervaring. Ze mogen dan ook terecht ambassadeurs genoemd worden van de renaissancemuziek: de Ratas hebben een unieke gave om de oude muziek van de 16e eeuw op een vernuftige manier te laten ‘passen’ in de oren van een 21e-eeuwse luisteraar. Met hun meesterlijke interpretatie en zorgvuldige arrangementen weten ze de brug te slaan tussen het verleden en het heden. Een fijne luisterervaring, als steeds!

Bart Debbaut, juni 2023