Als je leven structuur verliest, moet je leren improviseren. Dat is wat wij in het Westen niet of nauwelijks kunnen. We zijn zo gehecht geraakt aan structuren dat we er niet meer in slagen om buiten de lijntjes te kleuren. Dat is anders in Cuba. Daar is improviseren om te leven en te overleven dagelijkse kost. Dat vertaalt zich ook in de Cubaanse muziek: die swingt en sprankelt, en staat bol van vrolijke improvisatie. Het inspireerde de Brits-Amerikaanse hoorniste Sarah Willis tot een bijzonder boeiend en intrigerend project: Mozart y mambo. Twee jaar geleden verbaasde ze de klassieke wereld met een eerste CD waarop ze samen met het Havanna Lyceum Orchestra een hoornconcerto en andere muziek van Mozart combineerde met Cubaanse ritmes. Wat op het eerste gezicht een vreemde mix lijkt, werkte wonderwel: het Rondo alla Mambo werd miljoenen keren bekeken op social media, het album klom naar de top van de klassieke muziek-hitlijsten.

Het succes vroeg om een vervolg. Dat is er nu: op Mozart y Mambo volume 2 speelt Sarah Willis met hetzelfde orkest de twee eerste hoornconcerti van Wolfgang Amadeus Mozart. Aan zes Cubaanse componisten vroeg ze om Cubaanse dansen te schrijven voor hoorn, strijkers en percussie. De zes delen samen vormen als het ware het eerste Cubaanse hoornconcerto. Pa Pa Pa, een op het beroemde Papageno/Papagena-duet uit de Toverfluit van Mozart geïnspireerd nummer, sluit deze cd af. Rondom schitterend, stuk voor stuk.

De muziek werd ’s nachts opgenomen in een kerk om het lawaaierige, broeierige leven in Havanna tijdens de dag te vermijden. Van dit tweede luik uit het Cubaanse project van Sarah Wills – die als hoorniste verbonden is aan de Berliner Philharmonic en ook een gewaardeerd tv-presentatrice is van programma’s rond klassieke muziek – werd er een documentaire gemaakt die in het najaar te zien zal zijn op Arte TV. Als die documentaire even mooi en inspirerend zal zijn als de informatieve film die bij het eerste deel hoorde (zie hieronder; tip: neem er je tijd voor!), ben je helemaal verkocht. Zeker weten. Over het Havanna Lyceum Orchestra hebben we nog een mooi verhaal: in 2007 werd in de Cubaanse hoofdstad een standbeeld van Mozart onthuld om zijn 250ste verjaardag te vieren. Pepe Méndez dirigeerde een ensemble van zijn studentenvrienden om het te vieren. Johannes Honsig-Erlenburg, voorzitter van de Salzburg Mozarteum Foundation, was bij het concert en was zo onder de indruk dat hij Pepe vroeg hoe hij kon helpen. Zo werd het Havana Lyceum Orchestra geboren. Sindsdien zijn het orkest en Pepe Méndez samen gegroeid tot een internationaal erkend ensemble: ze touren en nemen op, en hun liefde voor muziek en het leven is aanstekelijk. Een van hun voorwaarden om een concert te spelen is dat er daarna een groot salsafeest is!

Samengevat: laat ons – zeker in deze bijzondere tijd – opnieuw leren improviseren. Mozart helpt daarbij, samen met de frisse, opzwepende en gelukmakende Cubaanse traditionele muziek. ¡disfrútala!

Bart Debbaut, september 2022