Orpheus – muzikant, dichter en profeet uit de Griekse mythologie – krijgt na de dood van zijn vrouw Eurydice toegang tot de onderwereld. Van Hades, god van die onderwereld, mag hij zijn vrouw terug meenemen naar boven, op voorwaarde dat hij tijdens zijn terugreis niet één keer omkijkt. Uiteraard, net voor hij de onderwereld verlaat, is hij zo bezorgd om zijn vrouw dat hij toch omkijkt en haar zo alsnog tot de onderwereld verdoemt.

Orpheus blijft zo de belichaming van een ontroostbare stem die klaagliederen bleef zingen over zijn gestorven nimf en door geen enkele vrouw nog bekoord kon worden. En al mogen Christelijke allegoristen hem zien als een voorafspiegeling van Jezus, toch is zijn verhaal anders dan dat van de zegevierende Christus die uit de dood verrijst.

Beide verhalen zijn een bron van inspiratie geweest voor schrijvers, componisten en andere kunstenaars. Zoals ze dat ook op deze CD van PER-SONAT zijn. Het Duitse ensemble van Sabine Lutzenberger specialiseert zich in middeleeuwse muziek en maakte van beide verhalen een bijzondere opname waarbij gregoriaanse gezangen afgewisseld worden met gereconstrueerde middeleeuwse gezangen, gebaseerd op de vroegste vormen van muzieknotaties (de zogenaamde ‘neumes’, die over Gregoriaanse teksten werden geplaatst die tot dan zonder melodie werden opgeschreven).

Door de gezangen te laten begeleiden door oude instrumenten als de Karolingische cithara en citole en de middeleeuwse harp en lier, slaagt PER-SONAT er in om een simulatie te maken van hoe de liederen zouden geklonken kunnen hebben tijdens de zogenaamde Karolingische renaissance, een periode van vernieuwing van cultuur en onderwijs in de 8^ste en 9^de eeuw in het West-Europa van de Karolingische keizers. 

Sabine Lutzenberger, die we ook kennen als vast lid van het bekende Belgische Huelgas Ensemble onder leiding van Paul van Nevel, brengt op die manier middeleeuwse muziek tot leven: elk nummer is een poort naar een andere wereld, waarin de klanken van eeuwenoude instrumenten en bezielde stemmen samenkomen om een tijdloze sfeer van mystiek en avontuur te creëren. Het ensemble is erin geslaagd om de ziel van de middeleeuwse muziek tot leven te brengen, met een ongeëvenaarde toewijding aan historische authenticiteit. De stemmen zweven als engelen boven de betoverende melodieën. Ze verklanken eeuwenoude lyriek en verhalen, brengen een gevoel van sereniteit en diepgang, waardoor je wordt meegevoerd naar een wereld waar de menselijke stem als het ultieme muziekinstrument wordt beschouwd.

Betoverend mystiek.

Bart Debbaut, juni 2023