Over de Brugse componist Joseph Ryelandt (1870-1965) verscheen in 2020 een lijvige biografie van de hand van docent en musicoloog David Vergauwen. In dat boek lezen we in de inleiding dat Ryelandt werd geboren toen Wagner plannen maakte voor zijn Festspielhaus in Bayreuth om er zijn Ring des Nibelungen uit te voeren en stierf op het moment dat The Beatles de wereld veroverden. Maar ook dat we al moeten teruggrijpen naar de Vlaamse polyfonisten om een Bruggeling te vinden die op nationaal en internationaal niveau zo’n indrukwekkende muzikale carrière opgebouwd heeft. Hij behoorde tot de Franssprekende katholieke elite van rond de eeuwwisseling en leerde heel wat collega-musici, schrijvers en dichters kennen, waaronder ook Guido Gezelle naar wie hij erg opkeek.

Meer nog, in 1920 verscheen van zijn hand een studie over Gezelle, in het Frans. Gezelle mocht dan al een groot dichter genoemd worden in Vlaanderen, daarbuiten kende niemand hem. Ryelandt putte echter zoveel kracht en inspiratie uit zijn ideeën, dat hij het leven en werk van Gezelle met de wereld wilde delen.

Ryelandt componeerde ook liederen op teksten van Gezelle, achtentwintig in totaal. Eenentwintig daarvan zijn nu op cd gezet, door pianist Pieter-Jan Verhoyen (die o.a. ook deel uitmaakt van het Ryelandt-trio) en sopraan Emilie De Voght. Het is muziek die het verdient om niet alleen naar te luisteren, maar gelijktijdig ook uitnodigt om de meerlagige teksten van Guido Gezelle te lezen en te begrijpen. Ryelandt slaagt erin om die meerlagigheid perfect te verklanken. Het gedicht Weemoed (nummer 13 op de CD) is daar een goed voorbeeld van: het observeren van op het eerste gezicht kleine dingen, brengt de dichter op overpeinzingen over het grotere geheel. De verwondering van het openbloeien en daarna snel verwelken van een bloem wordt vergeleken met de fragiliteit en kwetsbaarheid van de mens. Ryelandt speelt daar handig op in door stijgende en dalende noten. Het is het verhaal van deze muziek: de componist die meegolft op de rimpelingen in de teksten van Gezelle. Geen grote dramatiek, weinig spannende dynamiek. Wel ingetogen, sobere toonzetting, eerbied, dankbaarheid, zelfs weemoed.

Emilie De Voght en Pieter-Jan Verhoyen kwijten zich op deze uitgave goed van hun taak. Emilie nam in 2011 deel aan de Koningin Elisabethwedstrijd voor zang, de start van een mooie carrière die haar de kans gaf te soleren bij het Vlaams Radiokoor, La Petite Bande en Collegium Vocale Gent. Pieter-Jan is als Vlaams klavecinist, fortepianist en pianist bijzonder gepassioneerd door het Vlaamse repertoire. Met het Ryelandt Trio bracht hij een CD op de markt met muziek van Joseph Callaers en Joseph Ryelandt. Hij werkt regelmatig samen met het Belgian National Orchestra, Anima Eterna Brugge en het Ataneres Ensemble.

De liederen van Ryelandt op gedichten van Guido Gezelle zijn er voor de fijnproever, voor hij of zij die net als de dichter en toondichter een bijzondere aandacht heeft voor de schoonheid van kleine dingen of kracht vindt in zijn of haar geloof.

Bart Debbaut, november 2022